వ్యాక్సిన్లు ఎలా తయారు చేస్తారు?
Generate antigen (యాంటిజెన్ ఉత్పత్తి):
మొదటి దశ రోగనిరోధక ప్రతిస్పందనను (Immune response) ప్రేరేపించడానికి ఉపయోగించే యాంటిజెన్ యొక్క ఉత్పత్తియే. ఈ దశలో వ్యాధికారకం (Pathogen) యొక్క పెరుగుదల (Growth) మరియు పెంపకం (Harvesting) లేదా ఆ వ్యాధికారకం (Pathogen) నుండి తీసుకోబడిన పునసంయోగ ప్రొటీన్ (Recombinant protein) యొక్క ఉత్పత్తి (జెనరేషన్) ఉంటుంది (DNA టెక్నాలజీతో తయారైన ప్రొటీన్). బ్యాక్టీరియా కణాలు లేదా ఈస్ట్ యొక్క కల్చర్స్ లలో పునసంయోగ ప్రొటీన్స్ (Recombinant proteins) తయారు చేయవచ్చు. సెల్ కల్చర్స్ లలో వైరస్లు పెరుగుతాయి. యాంటీజెన్ యొక్క సమగ్రతను కొనసాగిస్తూ, దిగుబడిని ఆప్టిమైజ్ చేయడానికి అభివృద్ధి చేసిన వృద్ధి మాధ్యమాన్ని ఉపయోగించి పరికరాలలో బ్యాక్టీరియల్ వ్యాధికారక క్రిములు పెరుగుతాయి.
అనేక వైరల్ వ్యాక్సిన్ల కోసం, ఈ ప్రక్రియ కణాలలో పెరిగే నిర్దిష్ట వైరస్ యొక్క చిన్న మొత్తాలతో ప్రారంభమవుతుంది. చికెన్ పిండాల కణాలు లేదా పదే పదే పునరుత్పత్తి చేసే కణ తంతువులు వంటి వివిధ కణ రకాలను ఉపయోగించవచ్చు.
పులియబెట్టడం (Fermenters) వంటివి లాగే, బ్యాక్టీరియాను బయోరియాక్టర్లలో పెంచవచ్చు. కొన్ని యాంటిజెన్లను బ్యాక్టీరియా లేదా ఈస్ట్ లోపల తయారు చేయవచ్చు.
Release and Isolate (విడుదల మరియు వేరుచేయడం):
రెండవ దశ కణాల నుండి యాంటిజెన్‌ను విడుదల చేసి, దాని పెరుగుదలకు ఉపయోగించే పదార్థం నుండి వేరుచేయడం (Isolate). వృద్ధి మాధ్యమం (Growth medium) యొక్క ప్రోటీన్లు మరియు ఇతర భాగాలు ఇప్పటికీ ఉండవచ్చు మరియు తదుపరి దశలో తొలగించాలి. ఈ దశ యొక్క లక్ష్యం సాధ్యమైనంత ఎక్కువ వైరస్ లేదా బ్యాక్టీరియాను విడుదల చేయడం.
Purify (శుద్దీ):
మూడవ దశ యాంటిజెన్ యొక్క శుద్దీకరణ (Purification). పునసంయోగకారి (Recombinant) ప్రోటీన్ల నుండి తయారైన వ్యాక్సిన్ల కోసం, ఇందులో క్రోమాటోగ్రోఫీ (మెటీరియల్స్ వేరుచేసే పద్ధతి) మరియు అల్ట్రాఫిల్ట్రేషన్ ఉండవచ్చు. ఇక్కడ నిష్క్రియం (Inactivation) సంభవించవచ్చు.
Strengthen (బలోపేతం చేయడం):
నాల్గవ దశ సహాయక ఔషధం చేరిక కావచ్చు, ఇది రోగనిరోధక ప్రతిస్పందనలను (Immune responses) ప్రత్యేకంగా పెంచే పదార్థం. వ్యాక్సిన్ ల షెల్ఫ్-లైఫ్‌ను పొడిగించడానికి స్టెబిలైజర్‌లు లేదా మల్టీ-డోస్ వైల్స్‌ను సురక్షితంగా ఉపయోగించడానికి ప్రిజర్వేటివ్‌లు కూడా కలిగి ఉండవచ్చు.
చివరి దశ ఫైనల్ వ్యాక్సిన్‌ను తయారుచేసే అన్ని భాగాలను (Components) మిళితం చేస్తుంది మరియు వాటిని ఒకే పాత్రలో (Vessel) ఏకరీతిలో (Uniformly) కలుపుతుంది. అప్పుడు వ్యాక్సిన్ సీసా (Vial) లేదా సిరంజి ప్యాకేజీలలో నింపబడి, స్టిరైల్ స్టాపర్స్ లేదా ప్లంగర్లతో మూసివేయబడుతుంది మరియు లేబుల్ చేయబడుతుంది. కొన్ని వ్యాక్సిన్లు ఫ్రీజ్-డ్రై చేయబడతాయి.
వ్యాక్సిన్లు ఎలా అభివృద్ధి చేయబడతాయి?
చాలా వ్యాక్సిన్లు (vaccines) దశాబ్దాలుగా వాడుకలో ఉన్నాయి, ప్రతి సంవత్సరం మిలియన్ల మంది ప్రజలు వాటిని సురక్షితంగా స్వీకరిస్తున్నారు. అన్ని మెడిసిన్ ల మాదిరిగానే, ప్రతి వ్యాక్సిన్ ఒక దేశం యొక్క వ్యాక్సిన్ కార్యక్రమంలో ప్రవేశపెట్టడానికి ముందే అది సురక్షితంగా ఉందని నిర్ధారించడానికి విస్తృతమైన (Extensive) మరియు కఠినమైన (Rigorous) పరీక్షల (Testing) ద్వారా వెళ్ళాలి.
అభివృద్ధి చెందుతున్న ప్రతి వ్యాక్సిన్ మొదట రోగనిరోధక ప్రతిస్పందనను (Immune response) ప్రారంభించడానికి ఏ యాంటిజెన్‌ను ఉపయోగించాలో నిర్ణయించడానికి మొదట స్క్రీనింగ్‌లు మరియు మూల్యాంకనాలకు (Evaluations) లోనవుతుంది. ఈ ప్రీక్లినికల్ దశ (Preclinical phase) మానవులపై పరీక్షించకుండా చేయబడుతుంది. వ్యాధిని (Disease) నిరోధించే దాని భద్రత (Safety) మరియు సామర్థ్యాన్ని (Potential) అంచనా వేయడానికి ఒక ప్రయోగాత్మక వ్యాక్సిన్ (An experimental vaccine) మొదట జంతువులలో (Animals) పరీక్షించబడుతుంది.
వ్యాక్సిన్ రోగనిరోధక ప్రతిస్పందనను (Immune response) ప్రేరేపిస్తే, అది మూడు దశల్లో మానవ క్లినికల్ ట్రయల్స్‌లో పరీక్షించబడుతుంది.
Phase-1 (దశ-1):
వ్యాక్సిన్ దాని భద్రతను అంచనా వేయడానికి, రోగనిరోధక ప్రతిస్పందనను (Immune response) ఉత్పత్తి చేస్తుందని నిర్ధారించడానికి మరియు సరైన మోతాదును (Right dosage) నిర్ణయించడానికి తక్కువ సంఖ్యలో వాలంటీర్లకు ఇవ్వబడుతుంది (సుమారు 20-50 మందికి). సాధారణంగా ఈ దశలో వ్యాక్సిన్లు యువ (Young), ఆరోగ్యకరమైన వయోజన (Healthy adult) వాలంటీర్లలో పరీక్షించబడతాయి. ఈ దశ విజయవంతమైతే, రెండవ దశ ట్రయల్స్ కు వెళతారు.
Phase-2 (దశ-2):
రెండవ దశలో వ్యాక్సిన్ దాని భద్రత మరియు రోగనిరోధక ప్రతిస్పందనను (Immune response) ఉత్పత్తి చేసే సామర్థ్యాన్ని మరింత అంచనా వేయడానికి వ్యాక్సిన్ అనేక వందల మంది వాలంటీర్లకు ఇవ్వబడుతుంది. ఈ దశలో పాల్గొనేవారు వ్యాక్సిన్ ఉద్దేశించబడిన వ్యక్తుల మాదిరిగానే ఒకే లక్షణాలను కలిగి ఉంటారు (అంటే, వయస్సు (Age), లింగం (Sex) వంటివి). వివిధ వయస్సు గ్రూపులు మరియు వ్యాక్సిన్ యొక్క విభిన్న ఫార్ములేషన్ లను అంచనా వేయడానికి ఈ దశలో సాధారణంగా బహుళ ట్రయల్స్ ఉంటాయి. వ్యాక్సిన్ తీసుకోని గ్రూపు సాధారణంగా వ్యాక్సిన్ తీసుకున్న గ్రూపులో మార్పులు వ్యాక్సిన్ కు ఆపాదించబడ్డాయా లేదా అనుకోకుండా జరిగిందా అని తెలుసుకోవడం కొరకు ఒక పోలిక గ్రూపువలే (As a comparator group) దశలో (Phase) చేర్చబడుతుంది. ఈ దశ విజయవంతమైతే, మూడవ దశ ట్రయల్స్ కు వెళతారు.
Phase-3 (దశ-3):
మూడవ దశలో వ్యాక్సిన్ వేలాది మంది వాలంటీర్ లకు ఇవ్వబడుతుంది మరియు వ్యాక్సిన్ పొందని అదే విధమైన వ్యక్తుల గ్రూపుతో పోలిస్తే, అయితే వ్యాక్సిన్ వ్యాధికి విరుద్ధంగా సమర్థవంతంగా ఉన్నదా లేదా అని తెలుసుకోవడం కొరకు కంపారిటర్ ప్రొడక్ట్ ని తీసుకుంటారు, ఇది మరింత పెద్ద గ్రూపు వ్యక్తుల్లో దాని భద్రతను సంరక్షించడానికి మరియు అధ్యయనం చేయడానికి రూపొందించబడింది. వ్యాక్సిన్ పనితీరు యొక్క ఫలితాల విషయాలు అనేక విభిన్న జనాభాలకు వర్తిస్తాయి అని భరోసా ఇవ్వడానికి బహుళ దేశాలు మరియు ఒక దేశం లోపల బహుళ సైట్లలో చాలా సమయం వరకు (For a long time) మూడవ దశ ట్రయల్స్ (Phase-3 clinical trails) నిర్వహించబడతాయి.
ఫేజ్ టూ మరియు ఫేజ్ త్రీ ట్రయల్స్ సమయంలో, వాలంటీర్లు మరియు అధ్యయనం నిర్వహిస్తున్న శాస్త్రవేత్తలు ఏ వాలంటీర్లు వ్యాక్సిన్ టెస్ట్ చేయబడ్డది తీసుకున్నారు లేదా కంపారిటర్ ప్రొడక్ట్ అందుకున్నారనే విషయం తెలుసుకోకుండా కాపాడబడతారు. దీనిని "బ్లైండింగ్" అని అంటారు మరియు ఏ ప్రొడక్ట్ ని ఎవరు పొందారో తెలుసుకోవడం ద్వారా వాలంటీర్లు లేదా శాస్త్రవేత్తలు భద్రత లేదా సమర్థతను అంచనా వేయడంలో ప్రభావితం కారని భరోసా ఇవ్వడం అవసరం. ట్రయల్ ముగిసిన తరువాత మరియు అన్ని ఫలితాలు ఫైనలైజ్ చేయబడ్డ తరువాత, వాలంటీర్లు మరియు ట్రయల్ సైంటిస్టులు వ్యాక్సిన్ ఎవరు అందుకున్నారు మరియు ఎవరు కంపారిటర్ అందుకున్నారో సమాచారం అందించబడుతుంది.
ఈ అన్ని క్లినికల్ ట్రయల్స్ యొక్క ఫలితాలు లభ్యం అయినప్పుడు, రెగ్యులేటరీ మరియు పబ్లిక్ హెల్త్ పాలసీ అప్రూవల్స్ కొరకు సమర్థత మరియు భద్రత యొక్క సమీక్షలతో సహా వరుస దశలు అవసరం అవుతాయి. ప్రతి దేశంలోని అధికారులు అధ్యయన డేటాను నిశితంగా రివ్యూ చేస్తారు మరియు ఉపయోగించడానికి వ్యాక్సిన్ కు అధికారం ఇవ్వాలా వద్దా అని నిర్ణయిస్తారు. ఒక వ్యాక్సిన్ ఆమోదించబడటానికి మరియు జాతీయ ఇమ్యూనైజేషన్ ప్రోగ్రామ్ లో ప్రవేశపెట్టడానికి ముందు విస్తృత జనాభాలో సురక్షితమైనది మరియు సమర్థవంతమైనది అని రుజువు చేయాలి. వ్యాక్సిన్ భద్రత మరియు సమర్థత కొరకు బార్ చాలా ఎక్కువగా ఉంటుంది, మరోవిధంగా ఆరోగ్యంగా మరియు అస్వస్థత నుంచి ప్రత్యేకంగా విముక్తి పొందిన వ్యక్తులకు వ్యాక్సిన్ లు ఇవ్వబడతాయని గుర్తించారు.
వ్యాక్సిన్ ప్రవేశపెట్టిన తరువాత తదుపరి పర్యవేక్షణ కొనసాగుతున్న రీతిలో జరుగుతుంది. అన్ని వ్యాక్సిన్ ల యొక్క భద్రత మరియు సమర్థతను మానిటర్ చేయడానికి సిస్టమ్ లు ఉన్నాయి. ఇది శాస్త్రవేత్తలు వ్యాక్సిన్ ప్రభావం మరియు భద్రతను చాలా కాలం పాటు పెద్ద సంఖ్యలో వ్యక్తుల్లో ఉపయోగించినప్పటికీ ట్రాక్ చేయడానికి దోహదపడుతుంది. వ్యాక్సిన్ ఉపయోగం కొరకు పాలసీలను సర్దుబాటు చేయడానికి ఈ డేటా ఉపయోగించబడుతుంది, మరియు వ్యాక్సిన్ ఉపయోగించేటప్పుడు సురక్షితంగా ట్రాక్ చేయడానికి కూడా అవి అనుమతిస్తాయి.
వ్యాక్సిన్ ఉపయోగంలో ఉన్నప్పుడు, అది సురక్షితంగా కొనసాగుతుందో లేదో నిర్ధారించుకోవడానికి నిరంతరం పర్యవేక్షించాలి.
How vaccines are made and how vaccines are developed? in Telugu:
