వ్యాక్సిన్ల రకాలు | Types of vaccines in Telugu

Sathyanarayana M.Sc.
0
వ్యాక్సిన్ల రకాలు | Types of vaccines in Telugu

వ్యాక్సిన్ల రకాలు:

వ్యాక్సిన్లలో అనేక విభిన్న రకాల వ్యాక్సిన్లు (Vaccines) ఉన్నాయి. కొన్ని రకాల సూక్ష్మక్రిములతో (Germs) ఎలా పోరాడాలో, అవి కలిగించే తీవ్రమైన వ్యాధులతో (Serious diseases) ఎలా పోరాడాలో మీ రోగనిరోధక వ్యవస్థకు (Immune system) నేర్పడానికి ప్రతి రకం వ్యాక్సిన్ (Vaccine) రూపొందించబడింది.

సైన్టిస్టులు (Scientists) వ్యాక్సిన్లను (Vaccines) సృష్టించినప్పుడు, వారు కొన్ని విషయాలను  పరిగణనలోకి తీసుకుంటారు:

➤ మీ రోగనిరోధక వ్యవస్థ (Immune system) సూక్ష్మక్రిములకు (Germs) ఎలా స్పందిస్తుంది,

➤ సూక్ష్మక్రిములకు (Germs) విరుద్ధంగా ఎవరికి వ్యాక్సిన్ ఇవ్వాలి,

➤ వ్యాక్సిన్ సృష్టించడం కొరకు అత్యుత్తమ టెక్నాలజీ లేదా విధానం. 

ఈ ఫ్యాక్టర్స్ ఆధారంగా, సైన్టిస్టులు (Scientists) వారు ఏ రకమైన వ్యాక్సిన్ తయారు చేయాలో నిర్ణయిస్తారు. వీటిలో అనేక రకాల వ్యాక్సిన్లు ఉన్నాయి:

➢ Inactivated vaccines

➢ Live-attenuated vaccines

➢ Messenger RNA (mRNA) vaccines

➢ Subunit, recombinant, polysaccharide, and conjugate vaccines

➢ Toxoid vaccines

➢ Viral vector vaccines


Inactivated vaccines:

ఇనాక్టివేటెడ్ వ్యాక్సిన్లు వ్యాధిని కలిగించే సూక్ష్మక్రిముల యొక్క చంపబడ్డ వెర్షన్ ని (The killed version of the germs) ఉపయోగించి తయారుచేయబడుతాయి. 

ఇనాక్టివేటెడ్ వ్యాక్సిన్లు సాధారణంగా లైవ్ వ్యాక్సిన్ ల వలే బలమైన రోగనిరోధక శక్తిని (Immunity) (సంరక్షణను) అందించవు. కాబట్టి వ్యాధులకు వ్యతిరేకంగా కొనసాగుతున్న రోగనిరోధక శక్తిని (Immunity) పొందడానికి మీకు కాలక్రమేణా అనేక మోతాదులు (బూస్టర్ షాట్లు) అవసరం కావచ్చు.

క్రింది వ్యాధుల నుంచి రక్షించడం కొరకు ఇనాక్టివేటెడ్ వ్యాక్సిన్లు (Inactivated vaccines) ఉపయోగిస్తారు:

Hepatitis A (హెపటైటిస్ ఎ)

Flu (ఫ్లూ) (షాట్ మాత్రమే)

Polio (పోలియో) (షాట్ మాత్రమే)

Rabies (రేబీస్).


Live-attenuated vaccines:

లైవ్ వ్యాక్సిన్లు వ్యాధిని కలిగించే సూక్ష్మక్రిముల (Germs) యొక్క బలహీనమైన (Weakened) (లేదా అటెన్యూయేటెడ్) రూపాన్ని ఉపయోగిస్తాయి.

ఈ వ్యాక్సిన్లు సహజ సంక్రమణకు (Natural infection) సమానంగా ఉంటాయి కనుక, అవి నిరోధించడానికి సహాయపడతాయి, ఇవి బలమైన మరియు దీర్ఘకాలిక రోగనిరోధక ప్రతిస్పందనను (Strong and long lasting immune response) సృష్టిస్తాయి. చాలా లైవ్ వ్యాక్సిన్ల యొక్క కేవలం 1 లేదా 2 మోతాదులు (Doses) సూక్ష్మక్రిమి (Germ) మరియు అది కలిగించే వ్యాదుల నుండి జీవితకాల రక్షణను (Lifetime protection) ఇస్తాయి.

కానీ లైవ్ వ్యాక్సిన్లకు కూడా కొన్ని పరిమితులు ఉన్నాయి. ఉదాహరణకి:

ఈ వ్యాక్సిన్లు బలహీనమైన లైవ్ వైరస్ యొక్క తక్కువ మొత్తాన్ని కలిగి ఉంటాయి కాబట్టి, కొంతమంది బలహీనమైన రోగనిరోధక వ్యవస్థలు (Weakened immune systems), దీర్ఘకాలిక ఆరోగ్య సమస్యలు (Long term health problems) లేదా అవయవ మార్పిడి (Organ transplant) చేయబడిన వంటి వ్యక్తులు ఈ వ్యాక్సిన్లను స్వీకరించడానికి ముందు వారి ఆరోగ్య సంరక్షణ డాక్టర్ తో (Health care doctor) మాట్లాడాలి.

ఈ వ్యాక్సిన్లని చల్లగా ఉంచాలి అంటే రిఫ్రిజిరేటర్లలో ఉంచాలి, కాబట్టి వీటిని బాగా ట్రావెల్ చేయించలేరు. అంటే రిఫ్రిజిరేటర్లకు పరిమిత అనుమతి ఉన్న దేశాలలో వాటిని ఉపయోగించలేరు.

క్రింది వ్యాధుల నుంచి రక్షించడం కొరకు లైవ్ అటెన్యూయేటెడ్ వ్యాక్సిన్లు (Live-attenuated vaccines) ఉపయోగిస్తారు:

Measles, Mumps, Rubella (తట్టు, గవదబిళ్లలు, రుబెల్లా) (MMR combined vaccine) 

Rotavirus (రోటావైరస్)

Smallpox (మశూచి)

Chickenpox (చికెన్ పాక్స్)

Yellow fever (యెల్లో ఫీవర్). 


Messenger RNA (mRNA) vaccines - also called mRNA vaccines:

Messenger RNA వ్యాక్సిన్లు - వీటిని mRNA వ్యాక్సిన్లు అని కూడా అంటారు.

పరిశోధకులు (Researchers) దశాబ్దాలుగా mRNA వ్యాక్సిన్లను అధ్యయనం చేస్తున్నారు మరియు పనిచేస్తున్నారు మరియు ఇటీవల ఈ టెక్నాలజీని కోవిడ్-19 (కరోనావైరస్) వ్యాక్సిన్ లను తయారు చేయడానికి ఉపయోగించారు. రోగనిరోధక ప్రతిస్పందనను (Immune response) ప్రేరేపించడం కొరకు mRNA  వ్యాక్సిన్లు ప్రోటీన్ లను తయారు చేస్తాయి. mRNA వ్యాక్సిన్లు ఇతర రకాల వ్యాక్సిన్ లతో పోలిస్తే అనేక ప్రయోజనాలను (Several benefits) కలిగి ఉన్నాయి, వీటిని తక్కువ టైంలలో తయారీ (Manufacturing) చేయవచ్చు మరియు వీటిలో లైవ్ వైరస్ లేకపోవడం వల్ల, వ్యాక్సిన్ పొందే వ్యక్తిలో వ్యాధి వచ్చే ప్రమాదం లేదు (No risk).

క్రింది వ్యాధి నుంచి రక్షించడం కొరకు mRNA వ్యాక్సిన్లు ఉపయోగిస్తున్నారు:

Covid-19 (కోవిడ్-19) (కరోనావైరస్).


Subunit, recombinant, polysaccharide, and conjugate vaccines:

సబ్యూనిట్, రీకాంబినెంట్, పాలిసాకరైడ్ మరియు కంజుగేట్ వ్యాక్సిన్లలో సూక్ష్మక్రిమి యొక్క నిర్దిష్ట ముక్కలను (Specific pieces of the germ) ఉపయోగిస్తారు - వాటి ప్రోటీన్, చక్కెర లేదా క్యాప్సిడ్ (సూక్ష్మక్రిమి చుట్టూ ఒక కేసింగ్) వంటివి.

ఈ వ్యాక్సిన్లు సూక్ష్మక్రిమి (Germ) యొక్క నిర్దిష్ట భాగాలను మాత్రమే ఉపయోగిస్తున్నందున, ఇవి చాలా బలమైన రోగనిరోధక ప్రతిస్పందనను (Very strong immune response) ఇస్తాయి, ఇవి సూక్ష్మక్రిమి యొక్క ముఖ్య భాగాలను లక్ష్యంగా చేసుకుంటాయి. బలహీనమైన రోగనిరోధక వ్యవస్థలు (Weakened immune systems) మరియు దీర్ఘకాలిక ఆరోగ్య సమస్యలతో (Long term health problems) ఉన్న వ్యక్తులతో సహా వాటిని అవసరమైన దాదాపు ప్రతి ఒక్కరిపై కూడా వీటిని ఉపయోగించవచ్చు.

ఈ వ్యాక్సిన్ల యొక్క ఒక పరిమితి ఏమిటంటే, వ్యాధుల నుంచి కొనసాగుతున్న సంరక్షణ పొందడం కొరకు బూస్టర్ షాట్లు అవసరం కావొచ్చు.

క్రింది వ్యాధుల నుంచి రక్షించడం కొరకు ఈ వ్యాక్సిన్లు ఉపయోగిస్తారు:

Hib (Haemophilus influenzae type b) disease

Hepatitis B

HPV (Human papilloma virus)

Whooping cough (Pertussis) (part of the DTaP combined vaccine)

Pneumococcal disease

Meningococcal disease

Shingles.


Toxoid vaccines:

టాక్సాయిడ్ వ్యాక్సిన్లు వ్యాధిని కలిగించే సూక్ష్మక్రిముల (Germs) ద్వారా తయారు చేయబడ్డ టాక్సిన్ (విషం) ని (హానికరమైన ఉత్పత్తి) ఉపయోగిస్తాయని అంటారు. ఇవి సూక్ష్మక్రిములకు (Germs) బదులుగా వ్యాధిని కలిగించే సూక్ష్మక్రిముల యొక్క భాగాలకు రోగనిరోధక శక్తిని (Immunity) సృష్టిస్తాయి. అంటే రోగనిరోధక ప్రతిస్పందన (Immune response) మొత్తం సూక్ష్మక్రిములకు బదులుగా టాక్సిన్ (విషం) ను లక్ష్యంగా చేసుకొని పనిచేస్తుంది.

కొన్ని ఇతర రకాల వ్యాక్సిన్ల వలే, వ్యాధుల నుంచి కొనసాగుతున్న సంరక్షణ పొందడం కొరకు బూస్టర్ షాట్లు అవసరం కావొచ్చు.

క్రింది వ్యాధుల నుంచి రక్షించడం కొరకు టాక్సాయిడ్ వ్యాక్సిన్లు (Toxoid vaccines) ఉపయోగిస్తారు:

Diphtheria (కంఠవాతం)

Tetanus (ధనుర్వాతం). 


Viral vector vaccines:

దశాబ్దాలుగా, శాస్త్రవేత్తలు (Scientists) వైరల్ వెక్టర్ వ్యాక్సిన్లను అధ్యయనం చేశారు. ఎబోలా వ్యాప్తికి ఇటీవల ఉపయోగించిన కొన్ని వ్యాక్సిన్ల తయారీలో వైరల్ వెక్టర్ టెక్నాలజీని ఉపయోగించారు  మరియు అనేక అధ్యయనాలు (A number of studies) జికా (Zika), ఫ్లూ (Flu) మరియు హెచ్ఐవి (HIV) వంటి ఇతర అంటు వ్యాధులకు (Infectious diseases) వ్యతిరేకంగా వైరల్ వెక్టర్ వ్యాక్సిన్లపై దృష్టి సారించాయి. ఇటీవల శాస్త్రవేత్తలు (Scientists) ఈ సాంకేతికపరిజ్ఞానాన్ని కోవిడ్-19 (కరోనావైరస్) వ్యాక్సిన్లను తయారు చేయడానికి కూడా ఉపయోగించారు.

వైరల్ వెక్టర్ వ్యాక్సిన్లు సంరక్షణను అందించడం కొరకు విభిన్న రకాల వైరస్ యొక్క మాడిఫైడ్ వెర్షన్ ని వెక్టర్ వలే ఉపయోగిస్తాయి. ఇన్ ఫ్లుయెంజా, వెసిక్యులర్ స్టోమాటిటిస్ వైరస్ (VSV), మీజిల్స్ (తట్టు) వైరస్, మరియు సాధారణ జలుబుకు కారణమయ్యే అడెనోవైరస్ తో సహా అనేక విభిన్న వైరస్ లను వెక్టర్లుగా ఉపయోగించారు. ఇటీవల క్లినికల్ ట్రయల్స్ లో అధ్యయనం చేయబడుతున్న (Recently being studied in clinical trials) కొన్ని కోవిడ్-19 (కరోనావైరస్) వ్యాక్సిన్లలో ఉపయోగించే వైరల్ వెక్టర్లలో అడెనోవైరస్ ఒకటి.

క్రింది వ్యాధి నుంచి రక్షించడం కొరకు వైరల్ వెక్టర్ వ్యాక్సిన్లు (Viral vector vaccines) ఉపయోగిస్తున్నారు:

Covid-19 (కోవిడ్-19) (కరోనావైరస్).

ఇంకా చాలా విభిన్న రకాల వ్యాక్సిన్లు అభివృద్ధి మరియు క్లినికల్ ట్రయల్స్ దశలలో ఉన్నాయి.


Types of vaccines in Telugu:

Post a Comment

0Comments

Post a Comment (0)